Unijny Mechanizm Ochrony Ludności

Mechanizm ten pozwala na pomoc międzynarodową w przypadku, gdy skala lub charakter katastrofy naturalnej lub wynikającej z działalności człowieka przekracza możliwości reagowania kraju dotkniętego. Mechanizm jest narzędziem wspólnotowego przygotowania, zapobiegania oraz reagowania na klęski żywiołowe i katastrofy. Pomoc udzielana w ramach mechanizmu obejmuje kierowanie do działań wyspecjalizowanych zespołów ratowniczych, tzw. modułów, a także pomoc rzeczową i ekspercką.

Działania prowadzone w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności mogą obejmować:

• działania poszukiwawczo-ratownicze
• gaszenie pożarów lasów
• gaszenie pożarów zabudowań
• wysyłanie zespołów medycznych
• wysyłanie sprzętu medycznego oraz leków
• uzdatnianie wody
• zapewnienie tymczasowego schronienia

W mechanizmie uczestniczą wszystkie państwa członkowskie UE oraz: Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Islandia, Macedonia Północna, Norwegia, Serbia, Turcja, Mołdawia i Ukraina.

Działania pomocowe

Warunkiem uruchomienia pomocy jest oficjalny apel wystosowany przez kraj dotknięty katastrofą. O udzielenie pomocy mogą wnioskować wszystkie kraje świata (nie tylko te uczestniczące w Mechanizmie) oraz uprawnione organizacje międzynarodowe.

Operacyjne centrum zarządzania pomocą stanowi Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego (ERCC), które całodobowo monitoruje sytuacje na świecie i odpowiada za skoordynowanie unijnej pomocy. W Polsce funkcję punktu kontaktowego pełni Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej.

Państwa członkowskie UE dobrowolnie zadeklarowały europejskie zasoby ratunkowe, które mogą być natychmiast wykorzystane w odpowiedzi na katastrofy w Europie i poza nią. W 2019 roku powołano rezerwę rescEU, obejmującą m.in. flotę samolotów i śmigłowców gaśniczych, mobilne szpitale, zespoły medyczne, laboratoria, a także zasoby do walki z zagrożeniami chemicznymi, biologicznymi i radiologicznymi.

Mechanizm był już wykorzystywany w odpowiedzi na liczne kryzysy – od trzęsienia ziemi w Turcji i Syrii, przez pandemię COVID-19, po pożary lasów i pomoc dla Ukrainy. Nowe przepisy przyjęte w 2021 roku oraz decyzje finansowe z 2023 r. wzmacniają potencjał działania mechanizmu i przygotowują go na przyszłe wyzwania.

Źródło: Rada Europejska