Krajowy system ratowniczo-gaśniczy jako filar ochrony ludności

Bezpieczeństwo obywateli to jedno z podstawowych zadań państwa, wymagające dobrze zorganizowanego i skutecznego systemu ochrony ludności. W obliczu rosnących zagrożeń naturalnych, technologicznych i geopolitycznych niezbędne stało się stworzenie nowoczesnych narzędzi umożliwiających szybkie reagowanie i ochronę społeczeństwa. Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej wprowadza kompleksowe rozwiązania dostosowane do współczesnych wyzwań. Nowy system opiera się na istniejących zasobach ratowniczych, a jego głównym filarem jest krajowy system ratowniczo-gaśniczy. Rozwiązania te mają zapewnić spójne działanie administracji państwowej, służb ratowniczych i organizacji pomocowych, gwarantując skuteczną ochronę ludności w każdej sytuacji kryzysowej.

Struktura systemu ochrony ludności

Konstrukcja nowego systemu została oparta na już istniejących strukturach, co pozwala na optymalne wykorzystanie dostępnych zasobów i doświadczenia służb ratowniczych. Kluczową rolę w systemie odgrywa krajowy system ratowniczo-gaśniczy (KSRG), w tym Państwowa Straż Pożarna (PSP) i jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej (OSP). Do dyspozycji pozostają 504 jednostki ratowniczo-gaśnicze PSP i blisko 30 000 zawodowych strażaków oraz 5155 jednostek OSP włączonych do systemu i prawie 250 000 wszystkich druhów OSP uprawnionych do udziału w działaniach ratowniczych. System dysponuje specjalistycznymi grupami ratowniczymi: ratownictwa chemiczno-ekologicznego, technicznego, wodno-nurkowego, wysokościowego i poszukiwawczo-ratowniczego.

Ustawodawca uwzględnił współpracę struktur systemu zarządzania kryzysowego, Systemu Powiadamiania Ratunkowego, Państwowego Ratownictwa Medycznego, podmiotów leczniczych, wielu organizacji pozarządowych, jak TOPR, GOPR, SAR oraz innych służb, inspekcji i straży. Współpraca tych podmiotów gwarantuje szybkie i efektywne reagowanie na wszelkie zagrożenia, a także integrację systemów zarządzania kryzysowego na różnych poziomach administracji państwowej.

Obrona cywilna w czasie wojny i kryzysu

Nowe regulacje przewidują, że w przypadku wprowadzenia stanu wojennego lub w czasie wojny ochrona ludności zostanie przekształcona w system obrony cywilnej. Kluczowym elementem tych zmian jest powołanie korpusu ochrony cywilnej, który w razie konfliktu zbrojnego przekształci się w korpus obrony cywilnej. Do jego zadań należą m.in.: służba ostrzegawcza, ewakuacja, ratownictwo, walka z pożarami, wykrywanie i oznaczanie stref niebezpiecznych, doraźna pomoc dla przywrócenia i utrzymania porządku w strefach dotkniętych klęskami.

Co istotne, założenia ustawy są zgodne z międzynarodowymi standardami ochrony ludności, w tym z postanowieniami protokołu dodatkowego pierwszego do konwencji genewskich. W praktyce oznacza to, że większość działań podejmowanych przez jednostki ratownicze pokrywa się z zadaniami obrony cywilnej.

System alarmowania i infrastruktura ochronna

Jednym z najważniejszych elementów nowego systemu ochrony ludności jest rozwój nowoczesnych technologii alarmowania i ostrzegania. Kluczową rolę odegra tu System Bezpiecznej Łączności Państwowej, który zapewni sprawne funkcjonowanie systemów łączności administracji publicznej oraz służb ratowniczych. System ten umożliwi szybkie przekazywanie ostrzeżeń i informacji o zagrożeniach do obywateli oraz integrację różnych poziomów administracji w ramach zarządzania kryzysowego.

Obecnie w Komendzie Głównej PSP realizowany jest, przy wiodącej roli Biura Ochrony Ludności i Biura Informatyki i Łączności, projekt pt. „Rozbudowa systemu ostrzegania i alarmowania”. Projekt zakłada modernizację i integrację istniejących elementów ostrzegania i alarmowania ludności znajdujących się w jednostkach ochrony przeciwpożarowej w wybranych lokalizacjach na terenie całego kraju. Modernizacja pozwoli stworzyć pierwszy w kraju jednolity i skuteczny system dostosowany do funkcjonowania podczas pokoju oraz w stanach nadzwyczajnych i w czasie konfliktu zbrojnego. Projekt zakłada m.in. wymianę analogowych syren alarmowych na cyfrowe oraz wyposażenie wybranych punktów w kompatybilny sprzęt i oprogramowanie.

Przyjęcie nowej ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej stanowi milowy krok w budowie nowoczesnego systemu bezpieczeństwa w Polsce. Oparcie systemu na istniejących strukturach, wykorzystanie nowoczesnych technologii oraz zagwarantowanie stabilnego finansowania pozwolą na skuteczne reagowanie na zagrożenia i ochronę obywateli w każdej sytuacji kryzysowej.